بررسی لرزه ای گوشته بالایی در زیر شما ل غرب ایران با استفاده از تابع گیرنده p

تابع گیرنده p روش مفیدی برای بررسی ساختار پوسته و گوشته بالایی زمین است. در این تحقیق به کمک تحلیل تابع گیرنده p و با استفاده از زمان رسید فاز تبدیلی ps در ناپیوستگی های گوشته بالایی(410 و 660 کیلومتری)، منطقه انتقالی گوشته مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور داده های بیش از350 زمین لرزه دورلرز ثبت شده در 8 ایستگاه ثابت کوتاه دوره شبکه لرزه نگاری تبریز واقع در شما ل غرب ایران از 1995 تا 2008 با بزرگای 5/5 ? mb و در فاصله رومرکزی ?95> >?30مورد پردازش قرار گرفت. به منظور محاسبه تابع گیرنده پس از حذف اثر دستگاهی، مؤلفه های zne تحت زاویه back azimuth و زاویه تابش موج فرودی چرخانده شدند تا به دستگاه مختصات محلی پرتوlqt تبدیل شوند. برای حذف اثرات چشمه و مسیر انتشار مؤلفه q با سیگنال p روی مؤلفه l واهمامیخت (deconvolve) می شود، نتیجه به دست آمده روی مؤلفه q، تابع گیرنده p نامیده می شود. با استفاده از اختلاف زمان رسید فازهای تبدیلی ps از ناپیوستگی های گوشته بالایی نسبت به رسید مستقیم p در روش تابع گیرنده p می توان عمق ناپیوستگی ها را در گوشته محاسبه کرد. به دلیل پراکندگی، تضعیف و عبور از گوشته بالایی ناهمگن و پوسته، فازهای تبدیلی از ناپیوستگی های گوشته ضعیف تر از فاز های تبدیلی از ناپیوستگی موهو است و برانبارش تابع ها گیرنده به مشاهده واضح تر آنها کمک می کند. ابتدا پنجره زمانی به طول 110 ثانیه (10 ثانیه قبل از شروع موج p ) از نگاشت های خام سرعت با نسبت سیگنال به نوفه بالا انتخاب شد. با توجه به کوتاه دوره بودن داده ها و دارا بودن پاسخ بسامدی 1 هرتز از فیلتر میان گذر 3/0 ثانیه تا 10 ثانیه استفاده شد. واهمامیخت روی داده ها با مقادیر متفاوت برایwater level (001/0 تا 1 ) صورت گرفت که با توجه به داده های موجود، مناسب ترین مقدار 01/0 انتخاب شد. فیلتر پایین گذر 5 ثانیه روی تابع های گیرنده p محاسبه شده در همة ایستگاه های شبکه تبریز به کار گرفته شد. با تهیه مقطع دوبُعدی عمق-مسافت، در مقطع شرقی- غربی در امتداد ?38 عرض شمالی، مدل متوسطی از ساختار زمین در منطقه انتقالی به دست آمد. برای وضوح بهتر تبدیلات تابع گیرندهp محاسبه شده، آنها را برحسب عرض جغرافیایی نقاط تبدیل مرتب ساخته و سپس منطقه مورد بررسی را در شبکه های به طول 09/0 درجه با هم پوشانی 05/0 درجه دسته بندی کرده ایم. قبل از برانبارش کل تابع ها تصحیح دینامیکی صورت گرفت. با توجه به برانبارش تابع های گیرنده در منطقه انتقالی گوشته زمان رسید فازهای تبدیلی از ناپیوستگی های 410 و 660 کیلومتری تأخیر در رسید را نشان دادند. فازهای تبدیلی از هر دو ناپیوستگی نسبت به مدل متوسط جهانی iasp91 با تأخیر زمانی به ترتیب 2 و 1 ثانیه دریافت شد. اختلاف زمان های رسید به دست آمده از دامنه فاز های تبدیلی از دو ناپیوستگی منطقه انتقالی گوشته برابر 23 ثانیه است که این اختلاف نسبت به متوسط جهانی(24 ثانیه)، 1 ثانیه کمتر است. نبود تأخیر یکسان در رسید می تواند بیانگر ضخامت کمتر منطقه انتقالی در زیر منطقه شما ل غرب باشد، که احتمالاً ناشی از بی هنجاری دمایی (دمای بالاتر نسبت به محیط اطراف) اس و موجب کاهش سرعت های لرزه ای (vp,vs) می شود. با توجه به اینکه در این تحقیق تغییرات دمایی زیادی بین دو ناپیوستگی (410 و 660 کیلومتری) منطقه انتقالی وجود ندارد، می توان علت تأخیر در زمان رسید فاز های تبدیلی از دو ناپیوستگی (410 و 660 کیلومتری) را سرعت کم امواج در گوشته بیان کرد.